Organik zeytinyağ çeşidi takip edilebilir tarım yöntemleri kullanılarak geleneksel yollarla elde edilir. Yemekler için soğuk, sıcak lezzetlerde ve soslarda kullanıma uygundur. Organik zeytinyağı hiçbir katkı, ısı veya işlem uygulanmamış yağdır. Diğer yağlara oranla daha sağlıklı bir yağ olması kullanıcılarına her açıdan avantaj sağlar. Kaliteli ve lezzetli zeytin bitkisinden elde edilen zeytinyağı mutfakların olmazsa olmaz ürünleri arasında yerini alır. Zeytinin yetiştiği bölge, ortam, sıcaklık, nem, toprak verimi lezzeti üzerinde doğrudan etkilidir. Ülkemizde Hatay, Ayvalık, Edremit ve Gemlik bölgeleri bu tip zeytinyağları için örnek olarak gösterilebilir.
Zeytinyağı Çeşitleri Nelerdir?
Zeytinyağı çeşitleri elde edilme yöntemlerine göre farklı şekillerde isimlendirilir. Tat, renk, koku ve diğer belirleyici özellikler çeşitlerine göre farklılık göstermektedir. Zeytinyağının çeşitlerini belirlemekte en etkili yöntem asit oranı ve hasat durumudur. En bilinen 9 zeytinyağı çeşidi aşağıda sıralanmıştır.
- Organik zeytinyağı
- Sıcak sıkım zeytinyağı
- Taş baskı zeytinyağı
- Ham zeytinyağı
- Erken hasat zeytinyağı
- Rafine zeytinyağı
- Riviera zeytinyağı
- Soğuk sıkım zeytinyağı
- Sızma zeytinyağı
Organik Zeytinyağının Faydaları Nelerdir?
Tarihi insanlık kadar eskiye dayanan zeytin, uzun ömrü ve şifayı simgeler. Üç kutsal kitapta da adı geçen zeytin efsanelere, mitolojiye konu olmuş ve benzersiz ürünleri ile insanlığa fayda sağlamıştır. Bu faydaların başında; karaciğeri temizliğine, sindirimi düzenlemeye ve metabolizmayı hızlandırmaya yardımcı olur. Aynı zamanda zeytinyağı kemikleri ve saçları güçlendirmede ve cildi korumada fayda sağlayabilir. Kan basıncını düzenleyerek tansiyonu normal seviyede tutmaya ve kolesterol dengenizi korumaya yardımcı olur. Stresi azaltmaya destek olan zeytinyağı vücut çatlaklarında da kullanılabilir.
Katkısız Organik Zeytinyağı Nasıl Anlaşılır?
Evde yapılabilcek birkaç basit yöntem ile zeytinyağınının hakiki olup olmadığını anlamak mümkündür. Bu yöntemlerden ilki donma testidir. Zeytinyağını dondurucuya koyduğunuz zaman tamamen donup kristalleşirse bu yağın gerçek olduğunu gösterir. İkinci yöntem su testidir. Bu yöntemde zeytinyağını bir bardak ılık su içine dökmeniz gerekir. Bu yöntemde hakiki zeytinyağı için olması gereken durum yağın su yüzeyine baloncuklar halinde çıkmasıdır. Baloncuk çıkarmadan yüzeye çıkan ve daha sonra suya karışan yağ sahtedir. Üçüncü bir diğer yöntem ise tuz ruhu testidir. Yarım çay bardağı zeytinyağının üzerine yarım çay bardağı da tuz ruhu eklenir. Eğer zeytinyağı sahte ise kimyasalla karışacak ve rengi pembeye dönecektir. Hakiki zeytinyağı tuz ruhu ile bütünleşmeden sarı rengini koruyan yağdır. Son olarak da tadarak ya da koklayarak zeytinyağının hakiki olup olmadığını anlamak oldukça bilinen bir yöntemdir. Çünkü hakiki zeytinyağının kendine has bir kokusu ve tadı vardır. Bir çay kaşığı zeytinyağı bile kendine has tadı ve kokusu ile kendini belli etmektedir. Hakiki zeytinyağında tat genzi yakmalı ve zeytin kokusu baskın olmalıdır.
Zeytinyağı Üretimi Nasıl Yapılır?
Ülkemizde zeytin yetiştiriciliği için en uygun iklime sahip yer Akdeniz ve Ege Bölgesi’dir. Zeytinin kalitesi hasattan sonra ne kadar hızlı işlendiği ile doğru orantılıdır. Zeytinler toplandıktan sonra temizlenerek yaprak, dal gibi yabancı maddelerden ayrılır. Daha sonra kırma işlemine başlanır. Kırma işlemi taş değirmenlerde veya metal kazanlarda yapılmaktadır. Metal kullanılarak yapılan kırma işleminde yağın doğal rengi bozulur ve daha yeşil olur. Bu sebeple bu yöntem tercih edilmez. En sağlıklı ve doğal yöntem için taşla kırma işlemi tercih edilir. Kırma işlemi gerçekleşen zeytinlerin yağ zerrecikleri yüzeye çıkmaya başlar. Bu işlem devam ettikçe zeytin akışkan bir hal alır ve artık yoğurma işlemine geçilir. Hamur halindeki zeytinlerin yağından ayrılma tekniğine göre ise sıcak sıkım ya da soğuk sıkım zeytinyağı elde edilir.
Soğuk Sıkım Zeytinyağı Nasıl Olur?
Hasat edilen zeytinler temizlenir. Daha sonra taş değirmenlerde çizilir. Çizilen zeytinler geleneksel yöntemlerle yine taş silindirler arasında ezilir. Bu işlemler açık ortamda yapılırken hamur haline gelen zeytinler kapalı kazanlara alınır. Sebebi açık kazanlarda hava ile temas eden yağın asit oranının yükselmesi ve zararlı maddeler açığa çıkarmasıdır. İşte bu aşamada kapalı kazaların ısısı 27 derecenin altında ise soğuk sıkım zeytinyağı elde edilmiş olunur.
Sıcak Sıkım Zeytinyağının Soğuk Sıkım Zeytinyağından Farkı Nedir?
Sıcak sıkım ile soğuk sıkım arasındaki fark kazana alınan zeytin hamurunun sıcaklık derecesidir. Kazandaki hamurun sıcaklığı ısıl işlem uygulanarak 35 – 50 derecelere çıkarılırsa sıcak sıkım uygulanmış olur. Sıcaklık hamur halindeki zeytinden yağının ayrılmasında etkilidir.
Sızma Zeytinyağı Nedir?
Kalitesi ilk sırada olan zeytinyağı çeşitlerinden biri de sızma zeytinyağıdır. Sızma zeytinyağının kalitesini belirleyen yağ asit değeri 100 gramda 0,8 gramı geçmez. Sızma zeytinyağını doğrudan tüketebilirsiniz.
Riviera Zeytinyağı Nedir?
Riviera zeytinyağı yemeklerde sıklıkla tercih edilir. İçeriği rafine ve sızma zeytinyağının birleşmesiyle oluşur. Asit oranı % 1,5 civarındadır. Sevilen bir koku ve tada sahip olduğu için yemeklerde ve salatalarda sevilerek kullanılır. Sıcak yemekler için ideal yapıdadır.
Organik Zeytinyağı Asit Oranı Ne Kadar Olmalıdır ?
Organik tarım zincirine uygun olarak yetiştirilen zeytinlerin sıkım aşaması oldukça önemli bir husustur. Zeytinler rengi yeşilden pembeye dönmeye başladığı anda el ile hasat edilir. Organik yeşil zeytinlerin, hasattan sonra en fazla 4 saat içinde yağı çıkartılır. Hızlı bir şekilde sıkım işlemi gerçekleşen zeytinler oksidasyona da uğramamış olur. Aynı zamanda 4 saat içerisinde sıkılan zeytinlerden elde edilen organik zeytinyağı bol miktarda klorofil ve 100 gramda yüksek düzeyde antioksidan içerir. Bu sürede asit oranı en düşük zeytinyağı elde edilir. Kendine özgü aroması, kokusu ve parlaklığı olan organik zeytinyağı asit oranı %0,1 ile %1 arasında olmalıdır. Asit oranı %2’den az olan zeytinyağları kaliteli organik zeytinyağları olarak adlandırılır.
Organik Zeytinyağının Saklama Koşulları Nelerdir?
Organik zeytinyağının en büyük farkı sofranıza gelene kadar en az işlemden geçmiş olmasıdır. Ancak bu kalitenin, son kullanma tarihine kadar aynı kalması için dikkat etmeniz gereken bazı hususlar vardır. Şişenin kapağını açtıktan sonra ocak gibi sıcaklığı yüksek yerlerde bırakmamanız gerekir. 18 ile 23 derece arasındaki sıcaklık yağınızı muhafaza etmek için oldukça uygundur. Zeytinyağının ısı, ışık ve oksijenle temasını en aza indirmek kalitesini korumak için faydalı olacaktır. Yağınızı ışık almayan bir yerde kendi şişesinde saklayabilirsiniz. Şişenin ağzının açık kalmamasına dikkat edebilirsiniz. Tüketim miktarına yakın büyüklükteki şişeleri tercih etmek de zeytinyağının kalitesi için dikkat edilebilecek bir diğer husustur.
